OPEN MONUMENTENDAGEN 2023
Zaterdag 9 en zondag 10 september 2023
Thema | Levend erfgoed
Dit jaar is het twintig jaar geleden dat het UNESCO verdrag voor de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed is gesloten en dat vieren we door het thema ‘Levend erfgoed’ te koppelen aan Open Monumentendag.
We kunnen immaterieel erfgoed – oftewel levend erfgoed – omschrijven als de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Dit immateriële erfgoed is – anders dan de stenen van een monument – voortdurend in beweging en verandert mee met de tijd én van beoefenaar tot beoefenaar.
Deze ambachten, tradities en gebruiken zijn vaak onbewust al aanwezig in de monumenten, maar maken wij dit jaar nóg zichtbaarder tijdens Open Monumentendag. Denk bijvoorbeeld aan het ambacht van de molenaar. De molenaar kan zijn beroep niet uitoefenen zonder goed functionerende molen. Maar andersom is de molen ook slechts een zielloos gebouw zonder de molenaar en zijn werk.
De monumenten barsten dit jaar dus uit hun voegen van levendigheid. Verrassende koppelingen tussen monumenten en levend erfgoed worden opgezocht. Van ijzersmeden tot de Anansi verteltraditie, van Gregoriaanse zang tot fanfares, van poffertjes tot Indische rijsttafel; (levend) erfgoed verbindt ons allemaal.
Nieuwsgierig geworden? Zet 9 en 10 september in je agenda!
Dorpskerk open:
Zaterdag 9 september 2023 van 10.00 – 17.00 uur
Zondag 10 september 2023 van 12.00 – 17.00 uur
OPEN MONUMENTENDAGEN 2022
Zaterdag 10 en zondag 11 september 2022
THEMA : Duurzaamheid
De Open Monumenten Dagen worden gehouden op zaterdag 10 en zondag 11 september 2022. Het landelijke thema is duurzaamheid getiteld “Duurzaamheid duurt het langst”. Het kerkgebouw is geopend op zaterdag 10 september 2022 van 10.00 – 17.00 uur en op zondag 11 september van 12.00 – 17.00 uur.
Het Comité Rheden en Rozendaal van de OMD, waar Bas Geerdink sinds najaar 2021 ook deel van uitmaakt, over het thema van dit jaar: veel monumenten hebben in hun rijke historie meerdere functies gehad: ze zijn doorontwikkeld met de tijd. Monumenten toekomstbestendig en duurzaam houden; dat is vaak een uitdaging. Veel technieken van vroeger beschouwen we nu weer als duurzame oplossingen, zoals bijvoorbeeld het werken met leem, rieten daken en verschillende isolatietechnieken. Daarnaast hebben we groen erfgoed, zoals landgoederen en parken, maar ook kleinere landschapselementen, zoals oude heggen en wildwallen. Groen is belangrijk bij de bestrijding van klimaatverandering, immers: Duurzaam duurt het langst. Op 10 en 11 september zijn er bij monumenten in Rheden en Rozendaal o.a. lezingen, een informatiemarkt over verduurzaming en duurzaam beheer.
Dorpskerk open:
Zaterdag 10 september 2022 van 10.00 – 17.00 uur
Zondag 11 september 2022 van 12.00 – 17.00 uur
OPEN MONUMENTENDAGEN 2021
Zaterdag 11 en zondag 12 september 2021
Mijn monument is jouw monument
Het thema van de Open Monumentendagen 2021, ‘Mijn monument is jouw monument’, zal dit jaar in Spankeren vorm worden gegeven door een PowerPointpresentatie in de Petruskerk.
In de presentatie worden muziekoptredens, exposities, (kerst-)markten en privé archiefbeelden van huwelijken (kerkelijk en niet-kerkelijk) etc. getoond. Zoals bekend is de Petruskerk in Spankeren ook een officiële trouwlocatie van de gemeente Rheden.
Het bestuur van Stichting Dorpskerk Spankeren wil zo recht doen aan het thema ‘Mijn monument is jouw monument’. Iedere bezoeker kan tenslotte herinneringen hebben aan het kerkgebouw waar ook hele familiegeschiedenissen kunnen liggen. Voor degenen, die voor de eerste keer het kerkgebouw bezoeken, hopen wij dat het een positieve en eigentijdse indruk geeft. Tijdens de openstellingdagen wordt de Powerpointpresentatie regelmatig herhaald.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een wandeling te maken langs Spankerense boerderijen waarvan het kerkgebouw het startpunt van de route is. Een route met overzicht en omschrijving van de boerderijen is beschikbaar. Ook is een route voor een fietstocht in de directe omgeving, aanwezig.
Voor wie dat wil, is er tegen vergoeding koffie en thee in het kerkgebouw.
Open: zaterdag van 10.00 – 17.00 uur en zondag van 12.00 – 17.00 uur.
OPEN MONUMENTENDAGEN 2020 is in verband met corona niet doorgegaan
OPEN MONUMENTENDAGEN 2019
Het thema van de Open Monumentendagen 2019 was ‘Plekken van plezier’. Tijdens de Open Monumentendagen hebben meer dan 200 bezoekers de PowerPoint presentatie over Spankerense ‘Plekken van plezier’ kunnen bekijken evenals via een laptop twee filmpjes uit de jaren ’30 en ’60. Deze filmpjes riepen veel herinneringen en gespreksstof op! In de PowerPoint presentatie was ook een filmpje te zien van de speeltuin bij ‘De Luchte’ in de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw.
De Open Monumentendagen werden gecombineerd met twee activiteiten van de Oudheidkundige Kring Rheden Rozendaal. De Kring bestaat in 2019 vijfenzestig jaar. Om dat te vieren worden in alle dorpen van Rheden en Rozendaal cultuurhistorische weekenden georganiseerd. In Spankeren is gekozen voor een expositie over de gebeurtenissen in het dorp tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Tot driemaal toe trokken Spaanse troepen plunderend door Spankeren. In februari 1624 kwamen de troepen uit de Achterhoek op weg naar de Veluwe. Zij trokken de IJssel over onder andere bij de Schans in Leuvenheim, dicht bij de ‘Gelderse Toren’. Vervolgens hebben zij in Spankeren verschrikkelijk huisgehouden.
Naast plunderingen vonden mishandelingen en moordpartijen plaats. Zo werd de eigenaar van de ‘Gelderse Toren’, jonker Herman van Delen, naakt de uiterwaarden ingejaagd. Door de kou van dat moment heeft hij het niet overleefd. Tenslotte hebben de Spanjaarden vrijwel het hele dorp platgebrand.
Van deze gebeurtenissen is veel bekend gebleven, omdat de Zutphense predikant Willem Baudartius het destijds uitgebreid heeft beschreven. Mede daardoor is het mogelijk om over deze gebeurtenis een tentoonstelling in te richten.
De tweede activiteit van de Oudheidkundige Kring is de historische wandeling, die traditiegetrouw beurtelings plaatsvindt in alle dorpen van Rheden en Rozendaal. In Spankeren wordt ditmaal gewandeld op het kerkhof bij de Petruskerk. Er wordt een achttal graven geselecteerd met een bijzondere achtergrond. Daar zal bij die graven uitgebreid over worden verteld. Deze rondleiding wordt maar éénmaal gehouden en begint op zondagmiddag 15 september om 13.00 uur. Heel bijzonder is dat voor deze gelegenheid de grafkelder van de ‘Gelderse Toren’ in de kerk zal worden geopend.
Open: zaterdag van 10.00 – 17.00 uur en zondag van 12.00 – 17.00 uur.
OPEN MONUMENTENDAGEN 2018
Op zaterdag 8 en zondag 9 september 2018 werd de landelijke Open Monumentendag gehouden. Het thema was “In Europa”.
De kerk in Spankeren was ook opengesteld voor bezichtiging. In 2018 was er aandacht voor het interieur van de kerk. Het interieur van de kerk kent een rijke geschiedenis zoals het 100-jarige kerkorgel, het oude doopvont, het Christusschilderij van Jan Willem Pieneman en niet te vergeten de historische ijzeren geldkist.
De geldkist uit de 17e eeuw voor die gelegenheid door een sleutelmaker geopend zodat zichtbaar werd wat al jaren verborgen is gebleven. In geen enkel archief was te vinden wat de inhoud van de kist was. Documenten of zilveren bekers of alleen muizenkeutels? Het mysterie is groot. De eventuele schatten die wellicht verstopt zitten in deze kist, worden tentoongesteld.
Monumentendag 2017 stond in het teken van de vloerrenovatie en de geopende grafkelder van De Gelderse Toren. Voor degene die dat in 2017 had gemist, werd gelegenheid geboden om dat via het beeldscherm te bekijken.
OPEN MONUMENTENDAGEN 2017
Het thema van de Open Monumentendagen 2017, die op zaterdag 9 en zondag 10 september 2017 is gehouden was “Boeren, burgers en buitenlui”.
De officiële opening van de Open Monumentendagen in de gemeenten Rheden en Rozendaal vond plaats op vrijdagmiddag 8 september 2017 in de Dorpskerk in Spankeren.
De Dorpskerk Spankeren was geopend op zaterdag 9 september van 10.00 – 17.00 uur en op zondag 10 september van 12.00 – 17.00 uur. Er was veel belangstelling voor het monumentale kerkgebouw en de geopende grafkelder van De Gelderse Toren. Ook de PR in de vorm van een nieuwe folder en een artikel in de Regiobode heeft daar zeker aan bijgedragen!
Verslag Open Monumentendagen 2017
Dat er belangstelling zou kunnen zijn voor de geopende grafkelder tijdens de Open Monumentendagen (OMD) 2017 was wel de verwachting maar het aantal bezoekers overtrof onze verwachtingen! In totaal zijn 470 bezoekers geturfd en dat is toch wel een heel mooi resultaat!
En daarmee heeft de Stichting Dorpskerk Spankeren, die nu verantwoordelijk is voor de uitvoering van de OMD, wel geprobeerd een doelstelling na te streven…n.l. om de belangstelling voor de Dorpskerk te Spankeren en het kerkhof te wekken van geïnteresseerden.
De officiële opening van de Open Monumentendagen 2017 door de gemeentes Rheden en Rozendaal vond plaats op vrijdagmiddag 8 september jl. in de Dorpskerk te Spankeren. En op zaterdag 9 en zondag 10 september jl. kwamen veel bezoekers in de kerk voor onder andere de expositie van de vloerrenovatie en om een kijkje te nemen in de grafkelder. Door het plaatsen van een spiegel kreeg de bezoeker een goed beeld van de grafkelder.
De openstelling van de kerk leverde met de bezoekers leuke gesprekken op, de aanmelding van donateurs en het aanbod van twee musici om in de kerk te komen spelen! Geweldig! 
Wat ook de belangstelling heeft gewekt was de tekst aan de binnenzijde van de grafkelder. Deze was onleesbaar en Ferry Bulten heeft er zondagavond een filmpje van gemaakt. Hoe Ferry dat heeft gedaan, is te zien op bijgaande foto.
De tekst op de binnenzijde van de grafkelder is “Geopend werd deze kelder op 8 augustus 1952 A.D. De kisten bevonden zich in grote wanorde. Aangetroffen werd de kist van J.C. van Rhemen, geboren Sloet”.
De reactie van Wim van den Beukel, amateurhistoricus, is “Johanna Catharina Sloet van Lindenhorst was gehuwd met Gerrit Johan van Rhemen van Rhemenshuizen (van De Gelderse Toren). Zij is in 1789 overleden in ’s-Hertogenbosch en vervolgens bijgezet bij haar twee jaar eerder overleden echtgenoot in de grafkelder van De Gelderse Toren”.
Kortom een geslaagd Open Monumentenweekend voor Spankeren!